برای اینکه بتوان از خاکی که برای رشد گیاهان استفاده می کنیم، بیشترین میزان بهره وری را داشته باشیم باید از از روش های حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه استفاده کنیم. یکی از این روش ها استفاده از کود به حالت های مختلف است. کود به مواد جامد، مایع یا گازهایی که حاوی یک یا چند مواد مغذی گیاهی هستند گفته می شود.
آنها به منظور حفظ باروری، بهبود محصول، بهبود کیفیت محصول، به خاک اعمال می شود که برای استفاده از آن ها به طور مستقیم بر روی گیاه (شاخ و برگ) و یا به محلول های آب اضافه می شود.
هدف استفاده از کودها تامین مواد مکمل و مغذی خاک به صورت طبیعی، افزایش باروری خاک به منظور رفع نیاز محصولات و جبران مواد مغذی مصرف شده توسط محصولات برداشت شده یا از دست رفتن کیفیت خاک بنا بر عوامل طبیعی محیط زیستی است.
مواد مغذی گیاه چیست؟
گیاهان برای رشد، سلامت و تولید غذای مغذی نیاز به مواد مغذی ضروری به مقدار لازم دارند.
برای رشد گیاهان به هفتاد عنصر نیاز است که مهمتریم آن ها عبارت هستند از : کربن (C)، هیدروژن (H)، اکسیژن (O)، نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K)، گوگرد (S)، منیزیم (Mg) ، کلسیم (کلسیم)، آهن (Fe)، منگنز (Mn)، روی (Zn)، مس (Cu)، بور (B)، مولیبدن (Mo)، کلر (Cl)، نیکل (Ni). علاوه بر این، ممکن است برای برخی از گیاهان مواد دیگری مانند سدیم (Na) و کبالت (Co) نیاز باشد.
کربن، H و O از هوا و آب دریافت می شود و به عنوان عناصر معدنی در نظر گرفته نمی شوند. عناصر ضروری باقی مانده را می توان به سه گروه تقسیم کرد: مواد مغذی اولیه (N، P و K)، مواد مغذی ثانویه (S، Mg و Ca) و مواد مغذی (Fe، Mn، Zn، Cu، B، Mo، Cl و Ni). اگر یکی از این مواد مغذی ضروری گیاهی کم و زیاد شوند، تاثیر مستقیمی روی کیفیت گیاه مشاهده می شود.
نیمی از مواد غذایی که امروز غذا می خوریم به لطف کود معدنی برای حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه تولید می شود. با استفاده از همین مواد است که می توانید مواد مغذی را در اختیار گیاهان قرار دهید و گیاه خوبی را پرورش دهید. پیش بینی می شود جمعیت جهان تا سال ۲۰۵۰ به ۹٫۷ میلیارد نفر برسد، بنابراین بخش کشاورزی باید ۶۰٪ تولیدات خود را در مقایسه با سال های ۲۰۰۵ افزایش دهد تا بتواند تقاضا برای غذا را پوشش دهد. به همین دلیل است که باید به دنبال روش های استفاده از حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه بود.
در حال حاضر میلیاردها نفر، بیشتر در کشورهای در حال توسعه، از سوء تغذیه در رابطه با مواد مغذی رنج می برند، که گاهی اوقات به عنوان “گرسنگی پنهان” شناخته می شوند. کمبود مواد مغذی که اغلب با مشکلات سلامتی انسان در سطح جهانی در ارتباط است مربوط می شود به موادی مانند: آهن، روی و ید، اما کمبود سلنیوم و فلوئور نیز گسترده است.
استفاده از کود به عنوان روشی برای حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه باعث افزایش چرخه حیاتی مواد غذایی شده، روند برداشت را بهبود می بخشد و در نتیجه هدررفت مواد غذایی را کاهش می دهد. کودهایی که پایه آن ها از کلسیم است، دارای همین ویژگی ها هستند.
انواع مواد مورد نیاز برای حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه :
کود معدنی :
این نوع کود توسط صنعت تولید می شود و بنا بر گیاهی که شما قصد رشد آن را دارید و همچنین شرایط آب و هوایی و زمین باید یکی از آن ها انتخاب شود.
کودهای صنعتی برای حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه، بر اساس معیارهای مختلف زیر تقسیم می شوند :
مقدار مواد مغذی موجود در آن :
کودی که تنها دارای یک ماده مغذی است
کوهای مرکب و تشکیل شده از چند مواد مغذی.
نوع ترکیب :
کودهای مخلوط یا “مخلوط های فله” که تشکیل شده از مخلوط های فیزیکی دو یا چند کودهای تک مواد مغذی و یا مرکب هستند.
شرایط فیزیکی :
جامد به صورت پودری یا دانه ای در اندازه های مختلف
مایع (محلول در آب)
گاز (مایع تحت فشار، به عنوان مثال آمونیاک).
کود حیوانی :
کود حیوانی یک منبع مواد مغذی ارزشمند است، اما مواد مغذی موجود در آن بسیار تنوع دارد. بنابراین قبل از استفاده از آن ها حتما در مورد نوع آن تحقیق کنید.
بقایای محصولات :
باقی مانده های گیاهان (مانند برگ ها، ساقه ها و ریشه ها) مواد مغذی موجود در خاک را افزایش می دهند که منبع بسیار ارزشمندی هم در نظر گرفته می شود.
کمپوست
کمپوست (ماده آلی که تجزیه شده است) می تواند به خاک اضافه شود تا مواد مغذی مورد نیاز در دسترس گیاه قرار داده شود. کیفیت این ماده با توجه به فرآیندی که تولید شده است، متفاوت است.
