همه ما زعفران را به عنوان طلای سرخ می‌شناسیم و اذعان داریم که درآمد کشت زعفران بالا است. طبق برآوردهای کارشناسی از کل میزان فروش زعفران، یک سوم آن سود خالص است. اما نکته مهم در این بوده که سودآوری زعفران از سال سوم به بعد خود را نشان می‌دهد و پیش از آن سرمایه و هزینه گزافی را علاوه بر زحمت فراوان باید صرف کرد تا کشت زعفران نتیجه‌بخش باشد. اگر به دنبال این هستید که چه میزان سرمایه برای کاشت زعفران نیاز دارید و برآورد هزینه‌های این گیاه گران چگونه است، تا پایان مقاله همراه ما باشید.
علل درآمد بالای کاشت زعفران
از آنجایی که درآمد کاشت زعفران قابل‌توجه بوده بسیاری از کشاورزان و دانش‌آموختگان این رشته، به سمت پرورش این گیاه روی آورده‌اند. حتی در این زمینه طرح کاشت زعفران در منزل نیز اجرا شده و به موفقیت‌های چشمگیری دست یافته است.
هر چند کاشت، داشت و برداشت زعفران، بسیار سخت و هزینه‌بر بوده و نیاز به سرمایه مالی و انسانی فراوان دارد اما به علت سودآوری و نیز حمایت‌های دولت از طرح‌های اقتصادی کشاورزی با رویکرد کشت کم آب، کاشت زعفران از بسیاری جهات از سایر محصولات کشاورزی از توجیه اقتصادی مناسبی برخوردار است. زیرا زعفران برای پرورش نیاز چندانی به آب نداشته و در بیشتر مواقع آب باران کفاف آن را می‌دهد. همچنین زعفران گیاهی گرمسیری و چند ساله است، یعنی با هر بار کاشت پیاز زعفران، می‌توان چندین بار از آن برداشت کرد.
در تحقیقاتی که اخیرا توسط رسول درویشیان پژوهشگر مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان لرستان انجام گرفته و نتایج آن طی مصاحبه‌ای با خبرگزاری ایسنا اعلام شده بود، مشخص شد که درآمد کاشت زعفران در مناطق دیمزاری این استان، ۳۰ تا ۵۱ برابر کاشت گندم است به طوری که درآمد خالص سالانه زعفران حدود ۴۲ برابر گندم برآورد می‌شود. وی در ادامه تاکید کرده بود که به طور کلی درآمد کاشت زعفران در طی یک دوره هفت ساله به میزان قابل ملاحظه‌ای بیشتر از درآمد کاشت گندم است.
به عبارتی دیگر می‌توان چنین استنباط کرد که باید ۴۲ هکتار گندم کاشت و به بهره‌برداری رساند تا معادل یا هکتار کاشت زعفران درآمد داشته باشد. طبق نظر این محقق با توجه به مزایای فراوان و درآمد کاشت زعفران ، کشاورزان با سرمایه‌گذاری در این بخش می‌توانند افزایش رفاه، تغییر الگوی کشت در مناطق کم بازده و به طور کلی وضعیت اقتصادی و اجتماعی خود را بهبود ببخشند.
سرمایه اولیه برای کاشت زعفران
همان‌طور که گفته شد، رسیدن به حداکثر درآمد کاشت زعفران مستلزم صرف هزینه‌های اولیه زیادی است. زیرا که اصولا همین بالا بودن هزینه‌های مراحل کاشت تا عرضه زعفران است که سبب شده به گران‌ترین ادویه دنیا تبدیل گردد.
از طرفی در سال‌های اولیه کاشت زعفران محصول چندانی برداشت نمی‌شود بنابراین درآمد زیادی نیز نصیب کشاورز نخواهد شد و نمی‌تواند سرمایه اولیه را چندان جبران کند. پس باید سرمایه‌گذاری در بخش تولید و کاشت زعفران را درازمدت دانست.
هزینه‌های کاشت زعفران را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
– خرید یا اجاره زمین شنی – رسی
– آماده‌سازی و تسطیح زمین
– تهیه ۴۰ تا ۸۰ تن کود حیوانی و ۲۰۰ کیلوگرم فسفات آمونیوم جهت پخش بر روی زمین
– تهیه پیاز زعفران (به ازای هر هکتار ۶ تا ۱۰ تن)
– تهیه سمومی نظیر سرزان، تری تیزان یا گرانوزال به مقدار ۳۰۰ تا ۵۰۰ گرم در ازای هر ۱۰۰ کیلو پیاز به منظور سم‌زدایی پیاز زعفران قبل از کشت
– کاشت پیازها
– تهیه ۳۰ تا ۵۰ تن کود پوسیده و ۲۰۰ کیلوگرم کود شیمیایی نظیر فسفر و پتاس به ازای هر هکتار
– هزینه لوله‌کشی و نیز درصورت نبود آب چاه، هزینه‌های مربوط به تامین آب مزرعه
– هزینه استخدام کارگران برای تمامی مراحل کاشت تا برداشت زعفران و نیز جداسازی کلاله‌ها تا بسته‌بندی و عرضه و پخش آن در بازار
میزان درآمد کاشت زعفران
برای تعیین میزان درآمد کاشت زعفران ، در ابتدا باید هزینه‌های یاد شده در بالا را محاسبه کرد و از مجموع فروش زعفران‌های به دست آمده کم نمود تا به مقدار سود خالص رسید. البته برخی از هزینه‌ها هر چند سال یکبار نیاز است صرف شود. مانند آماده‌سازی زمین و یا خرید پیاز.
از طرفی لازم به ذکر است که پس از برداشت حداکثری از پیازهای کاشت شده که معمولا ۵ تا ۷ سال و گاهی تا ۱۰ سال ادامه خواهد داشت، زمین کارایی خود را برای کاشت پیاز زعفران از دست خواهد داد و نمی‌توان در همان زمین قبلی مجددا زعفران تولید کرد و باید به دنبال خرید یا اجاره زمین مناسب کشت دیگری رفت.
همچنین از هر هکتار زمین زعفران در طی سال‌های کشت، مقادیر متفاوتی زعفران برداشت می‌شود. به طور میانگین برای هر یک کیلوگرم زعفران، ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ عدد گل زعفران نیاز است برداشت شده و خشک گردد.
اما معمولا در هر هکتار زمین مقادیر زعفران به دست آمده به شرح زیر است:
– ۱.۵ تا ۲ کیلوگرم زعفران در هر هکتار در سال اول کاشت پیاز
– ۴ تا ۶ کیلوگرم زعفران در هر هکتار در سال دوم کاشت پیاز
– ۸ تا ۱۰ کیلوگرم زعفران در هر هکتار در سال سوم کاشت پیاز
– ۱۰ کیلوگرم به بالا زعفران در هر هکتار طی سال‌های بعد
طرح توجیهی کاشت زعفران
در پایان بر اساس یک طرح توجیهی مقدار هزینه‌های لازم برای کاشت، داشت و برداشت زعفران آورده شده تا کشاورزان و سرمایه‌گذاران بتوانند با کمک آن به بیشترین درآمد کاشت زعفران دست پیدا کنند. (لازم به ذکر است هزینه‌های این طرح مربوط به سال ۹۶ بوده و ممکن است در حال حاضر تغییراتی پیدا کرده باشد.)
