درخت انگور با نام علمی از خانواده انگورسانان Vitaceae است. یکی از موارد دانستنی های انگور این است که در این خانواده حدود ۱۱ جنس و بیش از ۶۰۰ گونه وجود دارد. مهمترین جنس این خانواده جنس انگور است. این گیاه حالت بوته‌ای و رونده دارد و دارای پیچک در مقابل بعضی از برگ‌ها می‌باشد.
میوه انگور به نوع دانه‌دار و بی‌دانه تقسیم می‌شود. هر یک از این دو جور در رنگهای سرخ و سیاه و زرد و تقریباً سبز دیده می‌شوند. این میوه در مناطقی که حداکثر دمای آن بیش از ۴۰ درجه سانتیگراد و حداقل آن کمتر از ۱۵ درجه زیر صفر نباشد بهتر رشد می‌کند. ایران در سال های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ پس از کشورهایی مانند چین، ایتالیا، ایالات متحده، اسپانیا، فرانسه، ترکیه، شیلی، آرژانتین و هند، با سطح زیر کشت بیش از ۲۸۰۰ کیلومتر مربع و تولید سالانه بیش از ۲۲۵۰۰۰۰ تن انگور در رده دهمین تولید کننده بزرگ انگور قرار دارد و حدود ۳٫۳ درصد از کل تولید انگور دنیا را به خود اختصاص داده است.
انواع انگور
برخی از انواع انگور که در ایران کشت می شوند عبارتند از : کندری، شاهرودی، یاقوتی، عسگری، مهدی خانی، بی دانه، بی دانه قرمز، ,مهره، شانی،ریش بابا، کشمشی، چیرکینک بستک، صاحبی، فخری، نباتی، شاهانی، یزدانی، مراغه ای ، خلیلی، گوهر، لعل حسینی، دم خروسی، رازقی شیرازی، الوان، شصت عروسان، نارا، مادر وبچه، مسکه، گزنه ای، ملائی، مثقالی، ورچه ای، ابی، الفی سیاه، لوغن، شاماما
بنابر کتاب رستم‌التواریخ، نام انواع انگور در ایران در زمان کریم‌خان زند عبارت‌اند از: شاهانی، یاقوتی، خلیلی، عسکری، ، انگور کشمش، فخری، انگور شصت عروسان سیاه، الغی سیاه، مثقالی، رازقی، شیرازی، نباتی، مادربچه. از مراکز انگور عسکری زرقان در فارس است.
ترکیبات شیمیایی:
از مهمترین دانستنی های انگور این است که کلیه قسمت های درخت انگور قابل استفاده دارویی است . بنابراین هر قسمت را جداگانه بررسی می کنیم .
برگ مو : دارای ساکارز ، لوولز Levulose ، اینوزیت Inosite ، مواد نشاسته ای و تعدادی اسیدهای آلی است .
دم خوشه انگور : دارای تانن ، مواد رزینی ، تارتارات پتاسیم و اسید های آلی است .
غوره میوه سبز رنگ و نارس انگور است که دارای طعم ترش می باشد . غوره دارای اسیدهای آلی مانند اسید مالیک ، اسید فرمیک ، اسید سوکسینیک Succinique Acid ، اسید اگزالیک ، اسید گلوکولیک Glucolique Acid و قند می باشد .
انگور رسیده : در صد گرم حبه انگور مواد زیر موجود است :
آب ۷۵ گرم
پروتئین ۱/۳ گرم
مواد قندی ۲۰ گرم
کلسیم ۱۲ میلی گرم
فسفر ۰/۴ میلی گرم
آهن ۰/۴ میلی گرم
سدیم ۳ میلی گرم
پتاسیم ۱۷۵ میلی گرم
ویتامین آ ۱۰۰ گرم
ویتامین ب ۱ ۰/۰۵ میلی گرم
ویتامین ب ۲ ۰/۰۳ میلی گرم
ویتامین ب ۳ ۰/۳ میلی گرم
ویتامین ث ۴ میلی گرم
پوست انگور دارای تانن ، تارتارات پتاسیم ، اسید های آزاد و مواد معدنی می باشد .
هسته انگور : در هسته انگور مقدری روغن و تانن موجود است . روغن هسته انگور Grape seed oil برنگ زرد مایل به سبز است . این روغن فاقد بو و دارای طعمی مطبوع می باشد . روغن هسته دارای تری گلیسیرید ، اسید اولئیک ، اسید پالمتیک ، اسید لینولئیک ، اسید استئاریک و اسید آراشیک می باشد .
خواص داروئی انگور:
انگور بر طبق طب قدیم ایران گرم و تر است .
اخلاط بدن را متعادل می کند .
بسیار مقوی و مغذی است .
خون را تصفیه می کند .
سینه و ریه را صاف و تمیز می کند .
برطرف کننده یبوست است .
انگور برای درمان ورم معده و روده مفید است .
در درمان سل ریوی و سیاه سرفه موثر است .
برای درمان اسهال خونی از انگور استفاده می شود .
برای درمان نقرس بسیار مفید است .
آنهایی که معده ضعیف دارند باید انگور را بدون پوست بخورند زیرا پوست آن دیر هضم است و موجب دل درد ، نفخ و عوارض دیگر می گردد .
انگور بهترین میوه برای کسانی است که می خواهند لاغر شوند و بدن خود را از ساید اوریک ، سنگ های صفراوی و مسمومیت های مزمن (مسمومیت از سرب یا جیوه ) پاک کنند . اینگونه اشخاص باید در هر فهته بمدت ۲ روز فقط آب انگور بخورند و رژیم آب انگور بگیرند بدین ترتیب که هر دو ساعت یکبار آب انگور تازه را گرفته و بنوشند . مقدر مصرف روزانه تقریبا ۲ کیلو گرم است و در این دو روز نباید غذای دیگری مصرف کنند فقط می توانند آب بنوشند .
رژیم آب انگور برای مبتلایان به سل ریوی و واسیر نیز مفید است .
برای تقویت و طراوت پوست و همچنین روشن کردن رنگ پوست ، آب انگور تازه را با یک تکه پنبه بصورت بمالید و پس از ده دقیقه با آب نیمگرم محتوی کمی جوش شیرین بشوئید .
زیاده روی در مصرف آّب انگور بطور مداوم ایجاد سنگ کلیه می کند .
خواص طبی روغن هسته انگور
روغن هسته انگور گرم کننده بدن است ، این روغن ضد یبوست می باشد . از آن برای نقاشی و تهیه صابون نیز استفاده می شود.
خواص طبی هسته انگور
هسته انگور از نظر طب قدیم ایران سرد و خشک است :
دارای تانن است بنابراین قابض است .
اسهال را برطرف می کند .
ترشح ادرار و اسپرم را کم می کند .
گرد هسته انگور را برای درمان به مسلولین می دهند .
هسته انگور برای آنهایی که مثانه و کلیه ضعیف دارند مضر است .
خواص طبی پوست انگور
پوست انگور از نظر طب قدیم ایران سرد و خشک است :
پوست انگور را خشک کرده و می سوزانند خاکستر بدست آمده را برای درمان اکثر زخم ها استفاده می شود .
۲پوست انگور دیر هضم است و بهتر است که در موقع خوردن پوست آنرا بیرون آرود .
خواص طبی غوره
غوره که به انگلیسی Un-ripe grape نامیده می شود از نظر طب قدیم ایران سردو قابض است :
در درمان ورم مخاط دهان و نرمی لثه ها موثر است .
آب غوره برای درمان چاقی مفرط مفید است .
بیماری اسکوربوت که بعلت کمی ویتامین C در بدن می باشد با آب غوره درمان می شود .
آب غوره چون دارای تارتارات پتاسیم است برای درمان سیاتیک و رماتیسم حاد بسیار مفید است .
در دفع زردی موثر است .
خوردن آب غوره بلوغ دختران را جلو می اندازد و قاعده را باز می کند .
حرارت و صفرای بدن را دفع می کند و روده ها را ضد عفونی می کند .
آب غوره تقویت کننده کبد است .
برای برطرف کردن ورم گلو آ غوره قرقره کنید .
برای دفع کرم و روده و تقویت معده باید بمدت پنج روز آش آب غوره همراه با زیره سیاه مصرف کنید البته در اینمدت باید از خوردن غذاهای سنگین اجتناب نمائید .
آب غوره درمان کننده پا درد و کمر درد می باشد . برای معالجه میتوان بمدت دهروز آش آب غوره مصرف نمود . البته از خوردن غذاهای سنگین در اینمدت اجتناب کرد .
ترشی غوره نیز معالجه رماتیسم و سیاتیک است .
خواص طبی برگ مو
برگ انگور
برگ مو قابض است .
دم کرده برگهای جوان مو اسهال خونی را برطرف می کند .
برای خونریزیها مفید است .
در رفع نقرس و زردی موثر است .
استفراغ را برطرف می کند .
در رفع اختلالات گردش خون مربوطه به دوره بلوغ و یائسگی موثر است .
هنگامیکه پوست صورت قرمز می شود و ملتهب است خوردن دم کرده آن اثر مفید درد .
گرد برگهای جوان و خشک شده مو ، اثر خوبی در رفع خونریزیهای رحیم و خون آمدن از بینی درد .
برای برطرف کردن سرمازدگی دست و پا جوشانده برگ مو را تهیه کرده و دست و پا را بمدت ۱۵ دقیقه در آن قرار دهید .
برای تهیه دم کرده برگ مو ، مقدار ۱۵ تا ۲۰ گرم برگ مو را در یک لیتر آب جوش ریخته و بگذارید ۱۰ دقیقه بماند .
از دم کرده برگ مو می توان برای شستشوی چشم در مورد ورم ملتحمه استفاده کرد .
دم کرده برگ مو برای رفع واریس مفید است .
رزوراتول موجود در انگور می‌تواند باعث به تاخیر افتادن ابتلا به بیماری‌های شناختی مانند زوال عقل و آلزایمر شود و برای این منظور، مصرف روزانه حداقل ۶۰ تا ۱۰۰ گرم انگور یا آب طبیعی این میوه به تمامی افراد توصیه می‌شود
انگور سفید مانند سایر گونه‌های انگور، قدمتی به طول تاریخ دارد. از آنجایی که انگور می‌تواند در دمای ۱۵ تا ۴۰ درجه سانتیگراد کشت شود و شرایط سختی هم برای کشت و نگهداری آن وجود ندارد، گستره جهانی وسیعی برای تولید آن از چین و عراق تا آمریکا و ایران وجود دارد. کشورهایی مانند آمریکا، ایران، عراق، چین، ترکیه، ایتالیا، فرانسه و اسپانیا، جزو بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان انگور سفید در جهان محسوب می‌شوند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید تاریخ کشت انگور قرمز هم به ۶ تا ۸ هزار سال قبل در خاورمیانه می‌رسد. حتی هیروگلیف‌های مصر باستان، کشت انگور قرمز را ثبت کرده و تمدن‌های باستانی یونان، فنیقی‌ها و رومی‌ها نیز به کشت انگور قرمز می‌پرداخته‌اند. این میوه در طول تاریخ به قاره‌های دیگر از جمله اروپا، آفریقای شمالی و در نهایت به آمریکالی شمالی رسید. استفاده از انگور قرمز همواره در طول تاریخ از اهمیت خاصی برخوردار بوده، به‌طوری که در آغاز قرن بیستم، رژیم انگور به‌عنوان روشی برای پیشگیری از سرطان و بسیاری از بیماری‌های دیگر مطرح شد. قابلیت حمل آسان، بافت ویژه، طعم و خواص انگور قرمز، این میوه را به یکی از محبوب‌ترین میوه‌ها در همه جهان تبدیل کرده است. در حال حاضر سالانه ۷۲ میلیون تُن انگور در سراسر جهان کشت می‌شود.
با این همه، زیاده‌روی در مصرف انگور (مخصوصا انگور قرمز) می‌تواند امکان انعقاد خون را کمتر کند. بنابراین بهتر است حدود ۲ هفته قبل از عمل جراحی از انواع انگور و آب انگور استفاده نکنید چون این کار خطر خونریزی را افزایش می‌دهد. بهتر است افراد مبتلا به کم‌خونی یا رقت خون، انگور قرمز یا آب آن را با احتیاط و حدود ۱ ساعت بعد از صرف غذای اصلی مصرف کنند.
پیشگیری از برخی سرطان‌ها
انواع انگور دارای بالاترین حجم از ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی هستند. از این رو، مصرف آنها می‌تواند باعث پیشگیری از بروز استرس اکسیداتیو و التهاب‌های مزمن در بدن شود. هر دوی این موارد، جزو عوامل خطر ابتلا به سرطان هستند که میتوان با مصرف منظم انگور، از ابتلا به آنها دور ماند و در نتیجه، احتمال ابتلا به سرطان را هم کاهش داد. علاوه بر این، آنتی‌اکسیدان‌های فراوان موجود در انگور می‌توانند از رشد و تکثیر سلول‌های سرطانی در بدن هم پیشگیری کنند. ترکیبات فنولی موجود در انگورها نیز قابلیت کاهش خطر ابتلا به سرطان‌های کلورکتال، ریه، پروستات و پستان را دارند.
تقویت توان مغز و حافظه
انگورهای قرمز و بنفش، دارای ترکیبی به نام «رزوراتول» هستند. تحقیقات اخیر ثابت کرده‌اند این ترکیب بسیار مفید می‌تواند با افزایش جریان خون به سمت مغز، باعث بهبود عملکرد مغز، بهبود حافظه و پیشگیری از ابتلا به مشکلات حافظه‌ای ناشی از افزایش سن شود. علاوه بر این، رزوراتول موجود در انگور می‌تواند باعث به تاخیر افتادن ابتلا به بیماری‌های شناختی مانند زوال عقل و آلزایمر هم بشود. برای این منظور، مصرف روزانه حداقل ۶۰ تا ۱۰۰ گرم انگور یا آب طبیعی این میوه به تمامی افراد توصیه می‌شود.
حفظ سلامت قلب
مصرف منظم و روزانه انگور، نقش پررنگی در تنظیم سطح کلسترول خون دارد. به عبارت ساده‌تر، مصرف این میوه می‌تواند هم به کاهش سطح کلسترول بد خون (LDL) و هم به افزایش سطح کلسترول خوب خون (HDL) کمک کند و به این ترتیب، احتمال ابتلا به کلسترول خون بالا یا بیماری‌های قلبی-عروقی را کاهش دهد. از مهم ترین دانستنی های انگور این است که ، نتیجه تحقیقی که محققان دانشگاه ویسکانسین انجام داده‌اند، نشان می‌دهد مصرف روزانه آب انگور قرمز می‌تواند احتمال افزایش کلسترول خون را در بیماران قلبی-عروقی را کاهش دهد. ضمن اینکه مصرف انگور و آب انگور با افزایش سطح نیتریک اکسید در خون، از گرفتگی عروق پیشگیری می‌کند و احتمال ابتلا به حمله و سکته قلبی را تاحد چشمگیری کاهش می‌دهد.
کنترل فشار خون
مصرف روزانه انگور و آب آن می‌تواند با از بین بردن گرفتگی‌های عروق و پیشگیری از ابتلا به آسیب‌های عروقی، خطر ابتلا به فشار خون بالا را کاهش دهد. از طرف دیگر، این میوه سرشار از پتاسیم است. از این رو، بیماران مبتلا به فشار خون بالا می‌توانند برای کنترل یا کاهش فشار خون خود، مصرف روزانه آن را در برنامه غذایی روزانه‌شان داشته باشند.
رفع خستگی
انواع انگور دارای باکیفیت‌ترین نوع ویتامین‌ها و املاحی مانند منیزیم، فسفر، آهن و مس هستند. از این رو، مصرف روزانه آنها به عنوان میان‌وعده می‌تواند باعث افزایش انرژی و رفع خستگی شود. از طرف دیگر، قرار گرفتن این ترکیبات کنار یکدیگر باعث افزایش قدرت سیستم دفاعی بدن می‌شود و علائم خستگی مانند کرختی و بی‌حوصلگی را از افراد دور می‌کند. ضمن اینکه کربوهیدرات موجود در انگور با بهبود عملکرد ماهیچه‌ها و سیستم عصبی، باعث ارتقای کارکرد آنها و دوری دوچندان خستگی از بدن ما خواهد شد. متخصصان برای افزایش انرژی و شادابی روزانه، مصرف نصف لیوان آب انگور در وعده صبحانه و نصف لیوان آب انگور در وعده عصرانه را بسیار مفید می‌دانند.
رفع یبوست
یکی دیگر از دانستنی های انگور و خواص بسیار ارزشمند انگور، پیشگیری از ابتلا به یبوست یا درمان یبوست‌های مزمن است. هم انگور سفید و هم انگور قرمز، دارای حجم بالایی از فیبر نامحلول هستند. مصرف این فیبر نامحلول می‌تواند با افزایش تولید آنزیم‌های هضم، باعث تحریک حرکات دودی روده و پیشگیری از ابتلا به یبوست شود. شما می‌توانید برای پیشگیری از ابتلا به یبوست، نصف لیوان آب انگور یا حدود ۵۰ گرم انگور تازه را به صورت ناشتا یا حدود ۱ ساعت پس از صرف وعده‌های اصلی غذایی مصرف کنید.
تقویت‌سیستم ایمنی
نتیجه مطالعات پژوهشگران آمریکایی نشان می‌دهد رزوراتول موجود در انگور باعث بهبود عملکرد سیستم دفاعی بدن و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های خودایمن می‌شود. به علاوه، انگور حاوی ۳ ریزمغذی حیاتی (ویتامین C، آهن و ویتامین B6) برای حفظ سلامت سیستم ایمنی است و به همین دلیل هم مصرف روزانه آن می‌تواند برای تمامی افرادی که به این میوه حساسیت ندارند، مفید باشد.
افزایش استحکام استخوان
انگورها حاوی املاحی مانند مس، آهن و منگنز هستند. از این رو، مصرف آنها نقشی اساسی در حفظ سلامت و استحکام استخوان‌ها دارد. علاوه بر این، مصرف روزانه انگور می‌تواند با افزایش چگالی استخوان‌ها، احتمال ابتلا به پوکی استخوان را هم کاهش دهد. به همین دلیل هم توصیه می‌شود مصرف انگور از کودکی در رژیم غذایی تمام افراد جای بگیرد.
