پسماندهای غذایی یکی از بزرگترین معضلات دنیای امروز ما است. درصد بالایی از مواد غذایی هر سال بدون اینکه به‌درستی مصرف شود، کاملا به هدر می‌رود. با رعایت برخی نکات موقع آشپزی و خانه‌داری، می‌توانیم پسماندهای غذایی را به حداقل یا حتی به صفر برسانیم. در ادامه با ۱3 روش خلاقانه برای حفظ باقیمانده‌ی مواد غذایی معرفی کنیم.
چرا باید پسماندهای غذایی را کاهش دهیم؟
پسماندهای غذایی مقدار زیادی از منابع ارزشمندی که در اختیار داریم تلف می‌کنند. مقدار زیادی آب صرف تولید محصولاتی می‌شود که در نهایت دور می‌ریزیم. ضمنا تولید این محصولات غذایی مقدار زیادی گاز گلخانه‌ای تولید می‌کند و در پدیده‌هایی مثل تغییر اقلیم، تاثیرگذار است.
برای کاهش این آسیب‌ها، خوشبختانه در خانه می‌توانید راهکارهای مختلفی را به کار ببرید. کاهش پسماندهای غذایی را باید از خانه‌ی خودمان شروع کنیم. برنامه‌ریزی کردن برای تهیه‌ی غذا، خرید محصولاتی که واقعا نیاز داریم و نگهداری صحیح از مواد غذایی نمونه‌هایی از کارهایی است که می‌توانیم برای حفظ این منابع ارزشمند انجام دهیم.
۱۳ راه خلاقانه برای استفاده از باقیمانده‌ی مواد غذایی
یکی از عوامل افزایش پسماندهای غذایی، باقیمانده‌ی مواد غذایی است که در آشپزخانه و موقع آشپزی یا خوردن بعضی محصولات، ایجاد می‌شود. با این روش‌ها می‌توانید از باقیمانده‌ی مواد غذایی استفاده کنید و آن‌ها را دور نریزید.
۱. مربا یا ترشی پوست هندوانه
هندوانه یکی از میوه‌های محبوب تابستانی است اما معمولا پوست آن را دور می‌ریزیم. از پوست هندوانه می‌توانید برای درست کردن مربا و ترشی استفاده کنید. برای تهیه‌ی ترشی از پوست هندوانه، درست مثل سایر میوه‌ها و سبزی‌ها، پوست هندوانه را خرد کنید و در مخلوطی از سرکه، آب، شکر و نمک بریزید و مدتی صبر کنید تا بافت آن نرم شود. در نهایت می‌توانید آن را در یخچال نگهداری کنید و بعدا همراه غذا میل کنید.
می‌توانید کمی خلاقیت داشته باشید و به این ترکیب انواع ادویه‌ها و طعم‌دهنده‌ها را اضافه کنید. مثلا زنجبیل، دارچین، فلفل و میخک گزینه‌های مناسبی برای اضافه کردن به این ترشی است.
۲. تهیه‌ی آب قلم و عصاره
به‌جای خریدن عصاره‌های گران‌قیمت یا پودرهای طعم‌دهنده، خودتان در خانه عصاره‌ی قلم درست کنید و از استخوان‌های باقیمانده، به بهترین شکل استفاده کنید.
قلم را داخل قابلمه‌ی بزرگی بگذارید و روی آن آب بریزید تا قلم زیر آب فرو رود. شعله را زیاد کنید تا آب به جوش آید. بعد می‌توانید آن را کم کنید و در قابلمه را بگذارید. اجازه دهید که قلم برای مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت بپزد. بعد از این مرحله، آب قلم را صاف کنید و داخل ظرف دردار بریزید و در فریزر بگذارید.
از این آب قلم می‌توانید در تهیه‌ی انواع آش، سوپ، خورش و خوراک استفاده کنید. غیر از قلم می‌توانید مواد دیگری هم به قابلمه اضافه کنید تا عصاره‌ی سبزیجات هم داشته باشید مثلا سیر و جعفری و…
۳. درست کردن کروتون با نان بیات
اگر مقدار زیادی نان حجیم یا تست دارید که دیگر تازه نیستند، آن را دور نیاندازید. به‌جای دور انداختن نان می‌توانید از آن یک خوراکی خوشمزه به اسم کروتون درست کنید. برای شروع، نان را به قطعات مربعی کوچک تقسیم کنید و آن را داخل روغن زیتون بریزید و طعم‌دهنده‌ی دلخواه را به آن بزنید. می‌توانید از پودر سیر، رزماری، فلفل سیاه یا پودر پیاز برای طعم دادن به آن استفاده کنید.
سپس تکه‌های نان را داخل سینی فر پخش کنید و برای مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در دمای ۲۰۵ درجه سانتیگراد بپزید تا جایی که ترد و طلایی شوند. کروتون را می‌توانید به سالاد مثلا سالاد سزار استفاده کنید و از خوردن آن لذت ببرید.
۴. ساقه سبزیجات برگ‌دار
بعضی از سبزیجات برگ‌دار، ساقه‌های ضخیم و محکمی دارند و خوردن آن‌ها به شکل خام، سخت است. اما این ساقه‌ها که معمولا دور می‌ریزیم، فیبر زیادی دارند و برای سلامتی ما ضروری هستند. به‌جای دور انداختن ساقه‌ها، آن‌ها را به قعطات کوچک تقسیم کنید و با مقدار کمی روغن زیتون و طعم‌دهنده و ادویه‌ی موردعلاقه‌ی خود، تفت بدهید. این کار باعث می‌شود پسماندهای غذایی شما کاهش پیدا کند و در عین حال یک دورچین خوشمزه برای کنار بعضی از غذاها داشته باشید.
۵. پرورش دوباره‌ی سبزی‌ها
بعضی از انواع سبزیجات را می‌توانید با قرار دادن ساقه‌های آن‌ها در آب، دوباره رشد بدهید و از آن استفاده کنید. کلم، کرفس، پیازچه و تره‌فرنگی از سبزیجاتی هستند که معمولا دوباره رشد می‌کنند. کافی است انتهای ساقه را ببرید و آن را در یک کاسه‌ی کم‌عمق با مقدار کافی آب قرار دهید تا ریشه‌های آن را بپوشاند. البته دیدن رشد قابل توجه در گیاه، مدت زیادی طول می‌کشد. ولی ظرف چند روز باید رشد اندک آن را مشاهده کنید.
۶. مصرف برگ هویج، چغندر و ترب
بسیاری از افراد برگ گیاهانی که ریشه‌ی آن‌ها را مصرف می‌کنیم، دور می‌ریزند ولی جالب است بدانید که برگ این گیاهان هم کاملا قابل استفاده هستند. این برگ‌ها نه‌تنها کاملا خوراکی بلکه بسیار مغذی هستند و به‌شکل‌های مختلف می‌توانید در خوراکی‌ها از آن استفاده کنید. در تمام غذاهایی که سبزی دارند می‌توانید از این برگ‌ها استفاده کنید. یا می‌توانید آن‌ها را با کمی روغن زیتون تفت بدهید و به عنوان سایددیش استفاده کنید یا در سالاد، سوپ، حموص و… بریزید.
۷. تهیه‌ی عصاره‌ی سبزیجات
یکی از بهترین روش‌ها برای استفاده از باقیمانده‌ی سبزیجات، استفاده کردن از آن‌ها برای تهیه‌ی عصاره‌ی سبزیجات است. کافی است سبزیجات را داخل یک قابلمه بریزید و با مقداری آب و طعم‌دهنده‌های مختلف مثل فلفل، سیر و… بجوشانید. ۲۰ تا ۳۰ دقیقه جوشاندن آن کافی است. آب سبزیجات را از صافی رد کنید و آن را به یک ظرف منتقل کنید و در فریزر بگذارید. از این عصاره می‌توانید برای تهیه‌ی پاستا، سوپ و خوراک استفاده کنید.
۸. استفاده از قهوه‌ی آسیاب‌شده
از قهوه‌ی آسیاب‌شده می‌توانید به‌عنوان کود طبیعی استفاده کنید. این ماده‌ی ارگانیک می‌تواند رشد گیاهان را افزایش دهد. علاوه‌بر‌این می‌توانید قدرت جذب آب توسط خاک را افزایش دهد و زهکشی داخل گلدان یا باغچه را بهتر کند. برای استفاده از قهوه‌ی آسیاب‌شده به‌عنوان کود، آن را مستقیما در اطراف گیاه بریزید یا مقداری از آن را داخل خاک دفن کنید. فقط دقت کنید که در استفاده از آن زیاده‌روی نکنید چون ممکن است به هم بچسبد و مانع نفوذ آب شود.
۹. فریز کردن باقیمانده‌ی سبزیجات
اگر مقدار کمی از سبزیجاتی که استفاده می‌کنید باقی مانده، آن را دور نیاندازید. سبزیجات باقیمانده را فریز کنید و بعدا استفاده کنید. برای نگهداری سبزی‌ها می‌توانید آن‌ها را داخل قالب‌های یخ فریز کنید. زمان استفاده، از مدتی قبل، قالب را بیرون بگذارید تا یخ آب شود. سپس سبزیجات را خشک و استفاده کنید.
۱۰. تهیه‌ی مربای پوست میوه‌جات
به‌جای دور انداختن پوست میوه‌هایی مثل سیب یا پرتقال، آن را به مربایی لذیذ تبدیل کنید. پوست میوه‌ها را برای مدت ۲۵ تا ۳۰ دقیقه در آب بپزید. سپس پوست‌ها را از آب بیرون بیاورید و مقداری شکر و آب لیمو به آب اضافه کنید و اجازه دهید تا یک شربت غلیظ درست شود. بعدا پوست میوه و شربت را داخل شیشه‌های درب‌دار بریزید. این مربا یک تاپینگ عالی برای دسرهایی مثل پودینگ و سایر انواع دسرها است.
۱۱. استفاده از پوست مرکبات برای خوشبو کردن هوا
پوست انواع مرکبات به‌خصوص لیمو چون می‌تواند بوی بد را جذب کند، بهترین گزینه برای استفاده به‌عنوان خوشبوکننده‌ی هوا است. می‌توانید پوست این میوه‌ها را داخل عصاره‌های روغنی بریزید و نگهداری کنید. می‌توانید پوست لیمو را داخل یک ظرف همراه با دارچین بجوشانید تا محیط اطرافتان خوشبو شود.
۱۲. فریز کردن گوجه
اگر گوجه‌ی خرد شده دارید که باقی مانده و نمی‌دانید با آن چکار کنید یا گوجه‌هایی که خریده‌اید در حال خراب شدن است، آن را دور نیاندازید. گوجه‌ها را رنده کنید و فریز کنید. حتی می‌توانید آن را مقداری روی حرارت بگذارید تا آب آن جمع شود و بعد آن را فریز کنید. از این گوجه می‌توانید در تهیه‌ی انواع غذا، سوپ و خورش و املت استفاده کنید.
می‌توانید گوجه را رنده نکنید. فقط آن را برش بزنید و به‌همان شکل فریز کنید. گوجه‌ها را برش بزنید و روی یک سینی داخل فریزر بگذارید. بعد از یخ زدن گوجه، آن‌ها را جمع کنید و داخل کیسه‌ی فریزر بگذارید. این گوجه را می‌توانید تا سه ماه نگهداری کنید.
۱۳. تهیه‌ی کمپوست
تهیه‌ی کمپوست یکی از روش‌های عالی برای جلوگیری از دور ریختن باقیمانده‌ی مواد غذایی است. باقیمانده‌ی دورریختنی بعضی از سبزیجات و میوه‌ها مثل پوست میوه و… پوست تخم‌مرغ، قهوه‌ی آسیاب‌شده، گل و برگ‌های خشک را به کود طبیعی تبدیل کنید. این مواد وقتی پوسیده می‌شوند، یک کود بسیار غنی برای گیاهان باقی می‌گذارند.
با ظرف‌های مخصوص کمپوست در فضای بسته‌ی آشپزخانه یا با دفن کردن در حیاط می توانید کمپوست تهیه کنید. در بسیاری از شهرها برنامه‌های مخصوص برای جمع‌آوری این مواد و تهیه‌ی کمپوست دارند.
جمع‌بندی
اتلاف مواد غذایی و تبدیل آن‌ها به پسماند، یکی از مشکلات مهم دنیای امروز است. برای کاهش پسماند غذایی، در خانه روش‌های زیادی وجود دارد. با کارهایی مثل فریز کردن بقیه‌ی مواد غذایی، درست کردن کمپوست، مربا و ترشی، می‌توانید مانع از ورود مواد غذایی به خاک‌چال‌ها شوید.
