فلفل دلمهای یکی از مواد غذایی پرمصرف است که در تهیه‌ی غذاهای مختلف از آن استفاده می‌کنیم. این گیاه پرخاصیت را می‌توانید در خانه، در باغچه یا حتی در گلدان هم بکارید و از محصول بی‌نظیر آن لذت ببرید. در ادامه در مورد روش‌های کاشت و نگهداری از فلفل دله‌ای بیشتر بخوانید.
گیاه فلفل دلمهای چیست؟
فلفل دلمهای یکی از محصولات پرمصرف در آشپزخانه است. علاوه بر این، خواص زیادی دارد که به خاطر آن توصیه می‌شود حتما آن را در رژیم غذایی خود بگنجانید. فلفل دلمهای بیشتر سبز است اما با رنگ‌های زرد، قرمز و نارنجی هم پرورش پیدا می‌کند و تنوع رنگ آن، باعث جذابیت بیشتر غذاها می‌شود و اشتها را باز می‌کند. جالب است بدانید که حتی انواع سفید، بنفش و قهوه‌ای آن هم وجود دارد. حتی می‌توان گیاهی پرورش داد که هر کدام از فلفل‌های آن یک رنگ باشد.
فلفل دلمهای بوته‌های فشرده با برگ‌های بزرگ دارد. گل‌های سفید می‌دهد و گل‌های آن معمولا مینیاتوری و کوچک است.
فلفل دلمهای برای رشد کردن و میوه دادن باید در جای گرم نگهداری شود. مثل گوجه‌فرنگی، این گیاه هم به خانواده‌ی بادنجانیان تعلق دارد اما به‌اندازه‌ی بقیه‌ی گیاهان این خانواده، از نظر شرایط نگهداری ایرادگیر نیست. تنها چیزی که باید در مورد فلفل دلمهای بدانید این است که با وجود تقریبا مقاوم بودن و میوه‌دار بودن گیاه، نسبت به بسیاری از بیماریهای گیاهان آسیب‌پذیر است و می‌تواند خیلی راحت زحمات شما را به باد بدهد.
فلفل دلمهای تند نیست و با توجه به رنگ، ممکن است طعم‌های متفاوتی داشته باشد. این میوه چه در حالت خام چه در غذا، کاربرد زیادی دارد و می‌تواند بهترین گزینه برای اضافه کردن عطر، طعم، رنگ و ویتامین به غذاهای شما باشد.
برگ‌های گیاهان دسته‌ی بادنجانیان برای انسان سمی است. یعنی مصرف خوراکی آن می‌تواند باعث مسمومیت و مشکلات گوارشی شود.
چطور فلفل دلمهای بکاریم؟
۷۵ روز طول می‌کشد تا گیاه فلفل دلمهای کامل شود و فلفل سبز بدهد و دو تا سه هفته‌ی دیگر هم طول می‌کشد تا بسته به نوع فلفل، فلفل‌های قرمز، زرد، نارنجی و… بدهد. با توجه به مدت زمانی که طول می‌کشد تا محصول این گیاه را برداشت کنید، طوری برنامه‌ریزی کنید که ۱۰ تا ۱۲ هفته قبل از آخرین سرما، بذرهای فلفل دلمهای را بکارید. یا اینکه برای سریع‌تر شدن روند کار می‌توانید از نشای فلفل دلمهای استفاده کنید.
چه زمانی برای کاشت مناسب است؟
این گیاه یک گیاه سالانه‌ی باغی است و برای رشد و میوه دادن به گرما نیاز دارد. دانه‌های فلفل دلمهای در دمای ۲۴ درجه به‌خوبی جوانه می‌زنند و رشد می‌کنند. گیاهی که کمی جان گرفته باشد در طول روز به دمای ۲۴ درجه و بالاتر نیاز دارد. در بیشتر مناطق آب‌وهوایی معمولا اردیبهشت ماه زمان خوبی برای کاشت این گیاه است.
انتخاب مکان کاشت
گیاه فلفل دلمهای به ۶ تا ۸ ساعت نور آفتاب در روز نیاز دارد. گیاه را باید در خاکی نرم که زهکشی خوبی داشته باشد بکارید. فلفل دلمهای را در کنار سایر گیاهان گروه بادنجانیان یعنی گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی و بادنجان نکارید. اگر می‌خواهید نزدیک هم باشند بین آن‌ها مانعی قرار دهید. این گیاه را می‌توانید در گلدان هم بکارید.
فاصله‌گذاری، عمق و حفاظت
بذرها یا نشای این گیاه را باید طوری بکارید که حداقل ۴۵ سانتی‌متر با هم فاصله داشته باشند. گودال را آن قدر عمیق بکنید که وقتی گیاه را می‌کارید، آن مقداری که از گلدان بیرون بوده، از خاک بیرون بماند. بهتر است که ساقه‌ها زیر خاک بمانند. این گیاه نیازی به داربست برای حفاظت ندارد، اما وقتی بزرگ می‌شود و میوه‌های آن می‌رسند ممکن است لازم باشد که آن را به جایی ببندید تا محکم و استوار بماند.
مراقبت از فلفل دلمهای
اگر نشا یا بذری که می‌کارید خوب باشد و مراقبت‌های عادی و روتین گیاه را انجام داده باشید، فلفل دلمهای گیاه سختی برای پرورش دادن نیست. البته این گیاه نسبت به تعدادی از بیماری‌ها و آفت‌های گیاهان مثل انواع قارچ‌ها، ویروس و باکتری‌ها آسیب‌پذیر است. بیماری‌هایی که ناشی از خاک باشند به‌سختی حل می‌شوند و بهترین روش برای مقابله با آن‌ها، پیشگیری از مشکل است. برای پیشگیری، مراقبت‌های رایج باغی را انجام دهید؛ مثلا بهبود کیفیت خاک با اضافه کردن کود و کمپوست.
نور
فلفل دلمهای به روزی ۶ تا ۸ ساعت تابش مستقیم نور آفتاب نیاز دارد. این گیاه را نباید کنار گیاه‌های بلندتر مثلا ذرت بکارید. چون شاخ و برگ گیاهان بلندتر ممکن است باعث سایه انداختن و محدود کردن نور خورشید برای فلفل‌ها شود.
خاک
این گیاه به خاک غنی و رسی با زهکشی خوب نیاز دارد تا ریشه‌ی آن به خوبی رشد کند و در برابر بیماریهای منتقل شده از خاک، مقاوم باشد. این گیاه در خاکی که pH بین ۶/۵ تا ۷ دارد بهترین رشد را خواهد داشت.
آب
این گیاه هر هفته به ۳ تا ۵ سانتی‌متر آب نیاز دارد یعنی باید سطح خاک تا این عمق، مرطوب شود. آبیاری قطره‌ای بهترین نتیجه را برای رشد این گیاه دارد و شیلنگ‌های مخصوص آبیاری عمیق، آب مورد نیاز را فراهم می‌کنند. آبیاری از بالای گیاه و آب زیاد یا کم منجر به مشکلات قارچی و باکتریایی می‌شود. برای جلوگیری از خیس شدن شاخ و برگ گیاه در طول شب، در اوایل روز آن را آبیاری کنید.
دمای هوا و رطوبت
این گیاه در دمای روزانه حدود ۲۴ درجه به بالا بهترین عملکرد را دارد. دمای شب می‌تواند به کمتر از این مقدار هم برسد و تا ۱۴ درجه کاهش پیدا کند. دمای کمتر از ۱۴ درجه و بیشتر از ۳۴ درجه می‌تواند به گیاه آسیب بزند یعنی باعث ریختن گل‌ها، خراب شدن میوه‌ها و مشکلات مشابه شود.
رطوبت حدود ۵۰ تا ۷۰ درصد برای این گیاه کافی است. رطوبت بالاتر می‌تواند باعث رنگی‌تر شدن فلفل دلمهای در مدل‌های رنگی آن شود.
کود
فلفل دلمهای از کوددهی منظم و برنامه‌ریزی شده لذت می‌برد و این کار می‌تواند برای رشد گیاه مفید باشد. موقع کاشت گیاه از کودهای ۵-۱۰-۱۰ با فسفر بیشتر و یک بار هم موقع گل‌دهی گیاه از همین کود استفاده کنید. وقتی میوه‌های گیاه کم کم دیده شدند از کودهای متعادل NPK استفاده کنید. از کودهایی که نیتروژن زیاد دارند استفاده نکنید چون باعث رشد زیاد برگ‌ها می‌شود که مانع از گل دادن و میوه دادن گیاه می‌شود.
گرده‌افشانی
گل‌ها در گیاه فلفل دلمهای دارای دو قسمت نر و ماده برای گرده‌افشانی هستند. برای به دست آوردن میوه به بیش از یک گیاه فلفل یا گرده‌افشان حشره نیاز ندارید. گرده‌افشانی متقاطع می‌تواند زمانی رخ دهد که واریته‌های مختلف با هم رشد می‌کنند، اما بر محصول فعلی تأثیر نمی‌گذارد. با این حال، بذر به دست آمده از گیاه، گیاهی را مانند گیاه والد تولید نمی‌کند.
برداشت محصول فلفل دلمهای
وقتی زمان چیدن فلفل‌ها می‌رسد، باید به رنگ و اولین تاریخ یخبندان در منطقه توجه کنید. گونه‌ای را انتخاب کنید که «روزهای باقی‌مانده تا بلوغ» در فصل رشد منطقه‌ی زندگی شما باشد و به یاد داشته باشید، نشاها خیلی زود به نتیجه می‌رسند، فقط می‌نشینند و منتظر گرم شدن دما هستند.
تعداد روزهای رسیدن به بلوغ، معمولاً به مرحله «سبز» میوه اشاره دارد. اگر انواع رنگی دیگر را پرورش می‌دهید، دو تا سه هفته به این زمان اضافه کنید تا رنگ و طعم کامل پیدا کنند. فلفل‌ها را زمانی برداشت کنید که رنگ آن‌ها یکنواخت باشد و بسته به اندازه، کمی سنگین و سفت به نظر برسد.
از یک قیچی تیز استریل یا قیچی‌های مخصوص هرس برای جدا کردن میوه استفاده کنید. فلفل‌ها را می‌توان به مدت یک تا دو هفته در یخچال نگهداری کرد یا به مدت هشت تا ده ماه فریز کرد. برای فریز کردن آن باید فلفل‌ها را بشویید، دانه‌های آن را جدا کنید و برش بزنید.
نکته:
مانند گوجه‌فرنگی، فلفل‌هایی که کمی رنگ می‌گیرند وقتی زود چیده می‌شوند به تغییر رنگ خود ادامه می‌دهند، اما میوه‌ها طعم کامل و لذیذی پیدا نمی‌کنند و اگر برای مدت طولانی کنار گذاشته شوند، چروک می‌شوند.
چطور فلفل دلمهای را در گلدان بکاریم؟
فلفل دلمهای به دلیل شکل فشرده و بوته‌ای خود، به‌راحتی با رشد در گلدان سازگار می‌شود. گلدانی به قطر حداقل ۳۰ سانتی‌متر با سوراخ های زهکشی زیاد انتخاب کنید. گلدان‌های پلاستیکی و سرامیکی انتخاب خوبی برای کاشت فلفل دلمهای است.
- گلدان را با مخلوط خاک گلدانی غنی و ارگانیک پر کنید. از استفاده از خاک باغچه خودداری کنید.
- یک سوراخ در مرکز آن به اندازه کافی عمیق و گسترده ایجاد کنید تا سیستم ریشه‌ی نشا را در خود جای دهد.
- اطراف ریشه‌ها را پر کنید، به آرامی فشار دهید تا گیاه محکم شود، اما از فشرده شدن بیش از حد خاک خودداری کنید.
- کیفیت و ارزش غذایی مخلوط خاک گلدان شما تعیین می‌کند که چند بار کود اضافه کنید. هنگام کاشت کود ۵-۱۰-۱۰ و دوباره در اولین شکوفه دادن گیاه از همین کود استفاده کنید. زمانی که میوه شروع به تشکیل شدن کرد، کمی کود ۱۰-۱۰-۱۰ متعادل اضافه کنید. فلفل‌هایی که در گلدان رشد می‌کنند باید بیشتر از فلفل‌های روی زمین آبیاری شوند.
هرس کردن
نیازی به هرس کردن گیاه فلفل دلمهای نیست. اما می‌توانید شاخه‌هایی را که جوانه یا میوه ندارند ببرید تا انرژی گیاه صرف شاخه‌هایی شود که میوه دارند. از یک قیچی باغبانی تیز و استریل استفاده کنید و شاخه‌ها را از ته ببرید.
تکثیر فلفل دلمهای
اگر قصد کاشت فلفل دلمهای داشته باشید به‌راحتی می‌توانید از انواع نشا استفاده کنید که تنوع زیادی هم دارد اما کاشت گیاه از بذر، دست شما را باز می‌گذارد. کاشت این گیاه با بذر راحت‌ترین راه برای تکثیر آن است و دانه‌های جوان این گیاه خیلی زود جوانه می‌زنند.
۱۰ تا ۱۲ هفته قبل از زمانی که بخواهید نشا را به خاک اصلی منتقل کنید باید بذرها را بکارید. برای این کار به سینی با عمق ۳ تا ۵ سانتی‌متر نیاز دارید البته این کار را می‌توانید در گلدان‌های کوچک که سوراخ زهکشی داشته باشند انجام دهید. می‌توانید از ترکیب‌های استارتر بدون خاک که مخصوص رویش بذرها است و در گل‌فروشی‌ها پیدا می‌شود استفاده کنید.
- استارتر بذر را با آب گرم خیس کنید. سینی مخصوص یا گلدان را با استارتر بذر پر کنید.
- با انگشت اشاره، یک سوراخ کم‌عمق در مرکز هر گلدان یا در سینی ایجاد کنید.
- در هر سوراخ یک دانه قرار دهید و با استارتر بذر بپوشانید.
- سینی را با درپوش گنبدی‌شکل پلاستیکی بپوشانید یا از کیسه‌های پلاستیکی برای پوشاندن گلدان‌ها استفاده کنید.
- سینی یا گلدان را در یک مکان گرم با دمای ثابت ۲۵ تا ۳۰ درجه سانتیگراد قرار دهید. گرما از طرف پایین مثلا حرارتی که با المنت‌های مخصوص ایجاد می‌شود، به جوانه زدن سریع‌تر گیاه کمک می‌کند.
- رطوبت را حفظ کنید اما از آبیاری بیش از حد خودداری کنید که می‌تواند باعث خراب شدن گیاه شود. آبیاری از پایین کمک می‌کند که جوانه‌ها زودتر رشد کنند. اگر سطح خاک خشک به نظر می‌رسد، آب اضافه کنید.
- پس از بیرون آمدن جوانه‌ها، پلاستیک را بردارید.
- فلفل‌ها را می‌توان با ظاهر شدن اولین دسته از برگ‌های واقعی در گلدان گذاشت. اما اگر صبر کنید تا زمانی که چندین مجموعه برگ روی ساقه‌ها تشکیل شود، ساقه‌ای محکم‌تر خواهد داشت و به جلوگیری از آسیب در هنگام کاشت مجدد کمک می‌کند.
- در مکان جدید کاشت، از خاک مخلوط با‌کیفیت استفاده کنید یا کود اضافه کنید.
- هنگامی که دمای روز بیشتر شد، نشاها را با قرار دادن آن‌ها در بیرون برای چند ساعت در روز تقویت کنید.
- زمانی که دمای شب در ۱۵ درجه سانتیگراد و بالاتر ثابت شد، فلفل را در باغ یا باغچه بکارید.
کاشت فلفل دلمهای فلفل تند در کنار هم
یکی از سوالات رایج باغداران این است که آیا می‌توان این دو نوع فلفل را کنار هم کاشت. پاسخ مثبت است. البته فلفل‌ها ممکن است گرده‌افشانی بین گونه داشته باشند اما این وضعیت در شرایط فعلی گیاه شما تغییری ایجاد نمی‌کند. همچنین اگر فلفل دلمهای را کنار فلفل تند بکارید، تند نمی‌شود.
تغییر رنگ فلفل دلمهای
یکی دیگر از سوالات رایج در مورد فلفل دلمهای این است که چه عاملی باعث تغییر رنگ آن می‌شود؟
واریته‌های مختلف فلفل حاوی ترکیبات شیمیایی مختلفی هستند که باعث می‌شود از سبز به نارنجی، قرمز، زرد و رنگ‌های دیگر تبدیل شوند. به عنوان مثال، فلفل دلمهای سرشار از بتاکاروتن به رنگ نارنجی یا قرمز در می‌آید.
جمع‌بندی
فلفل دلمهای یکی از مواد غذایی محبوب در رژیم غذایی ایرانی است. آن را هم به صورت خام و هم پخته می‌توانید مصرف کنید و از خواص بی‌نظیرش بهره‌مند شوید. این گیاه را می‌توانید در گلدان یا باغچه بکارید و گیاه سختی برای کاشت نیست. اما دقت کنید که به چندین ساعت نور مستقیم آفتاب نیاز دارد.
عکسش چقدر قشنگه 3>
بذرش رو هم موجود کنید